قصد داریم در یک متن کوتاه، با توضیحاتی خلاصه‌وار و البته دقیق، انواع کش جوراب را با عکس آن‌ها به شما نشان دهیم. اگر هیچ اطلاعی از بافندگی هم نداشته باشید، حتی فقط با نگاه کردن به عکس‌ها متوجه خواهید شد که چرا -ممکن است- کش جوراب حتی قبل از اینکه پاره شود، گشاد می‌شود یا حالت اولیه خود را از دست می‌دهد. در این حالت جوراب غیر قابل استفاده می‌شود و از پا آویزان می‌شود، چون دیگر این کش، آن کِشِ اول نیست!
انواع کش جوراب
به صورت خلاصه، در بازار جوراب معمولا از ۳ نوع کش استفاده می‌شود:
- کش ۱۱۰ یا کش کاور شده ۱۱۰
- نخ (یا کش) اسپاندکس در انواع بیست‌هفتاد (۲۰/۷۰) و چهل‌هفتاد (۴۰/۷۰)
- کش مغزی
قبل از توضیح درباره انواع این کش‌ها، نیاز است بدانید که منظور از کش جوراب، فقط آن کش قسمت بالای جوراب نیست! بلکه در تمام قسمت‌های جوراب مثل ساق یا کفه جوراب هم یِک‌لا کش بافته می‌شود و سپس روی آن یک‌لا یا دو‌لا نخ قرار می‌گیرد و بافته می‌شود.
کش ۱۱۰ جوراب
این نوع کش معمولا برای قسمت اصلی کش، یا همان کش بالای جوراب استفاده می‌شود که شاید مهم‌ترین قسمت کش در جوراب است. وقتی این کش حالت خود را از دست بدهد و شُل شود، جوراب غیر‌قابل‌استفاده می‌شود و اصطلاحا از پا آویزان می‌شود و به پا نمی‌چسبد. عدد ۱۱۰ در نام این کش، به دلیل ضخامت آن است و این نوع کش در ضخامت‌های دیگر مثل ۱۰۰، ۷۰ و غیره هم وجود دارد ولی کش متداولی که در جوراب استفاده می‌شود، کش ۱۱۰ است.
لازم به توضیح است که کش ۱۱۰ توسط انواع کارخانه‌ها با کیفیت‌های متفاوت تولید می‌شود (از ایران و چین تا هند و غیره). پس صرفا اگر یک جوراب از کش ۱۱۰ در قسمت کش خود استفاده می‌کرد، نمی‌تواند تضمین‌کننده کیفیت کش آن جوراب باشد.
ما در تولیدی جوراب دیپ، برای تمام جوراب‌ها از نوزادی و پسرانه و دخترانه، تا زنانه و مردانه از این نوع کش برای قسمتِ کش بالای جوراب (که اشاره شد) استفاده می‌کنیم. کارخانه‌هایی که معمولا از آن‌ها کش تهیه می‌کنیم، عمدتا “نخجیر زنجان“، “لپان بافت” هستند.
نخ (یا کش) اسپاندکس و انواع آن
کش اسپاندکس که در انواع مختلف و ضخامت‌های مختلفی استفاده می‌شود. این کش، کشی است که باید در قسمت ساق و کفه جوراب با کیفیت استفاده شود. ظاهر آن هم کمی پیچ‌و‌تاب‌دار است که باعث افزایش لطافت جوراب و همچنین افزایش تراکم جوراب خواهد شد. این افزایش تراکم (در کنار کیفیتِ کار کارخانه‌ی تولید‌کننده‌ی کش)، باعث می‌شود که قسمت ساق و کفه جوراب به سادگی گشاد نشود و حالت اولیه خود را از دست ندهد.
اعداد ۲۰/۷۰ و ۴۰/۷۰ نیز اشاره به ضخامت نخ اسپاندکس دارند که البته ضخامت‌های دیگری از آن‌ها نیز در بازار موجود است. شاید لازم به توضیح نباشد که شرکت‌های تولید‌کننده اسپاندکس هم در کشورهای مختلف مانند ایران، هند، چین و … هستند و صرفا استفاده از اسپاندکس در جوراب، ضمانتی برای کیفیت بالای آن نخواهد بود؛ بلکه کارخانه یا پخش‌کننده‌ی آن نیز بسیار مهم هستند.
اسپاندکس استفاده شده در جوراب دیپ، عمدتا از انواع با کیفیت بازار هستند که البته اسامی درج شده روی جعبه‌های اسپاندکس “یاس”، “سارا” و … هستند.
توضیح: اینکه اسپاندکس در نهایت نخ است یا کش نیز نکته‌ی جالبی است. با کمی جستجو در اینترنت درباره آن، اطلاعات بیشتری از این موضوع خواهید یافت. در بین تولیدکنندهها و فروشندگان نیز بعضی اسپاندکس را نخ، و بعضی کش می‌دانند.
در نهایت، کش مغزی!
اگر فقط دنبال یک دلیل برای شل شدن جوراب و آویزان شدن آن پس از مدتی می‌گردید، پاسخ شما اینجاست! کش مغزی!
کش یک نوع کش است که بسته به کیفیتِ کار تولید‌کننده‌ی جوراب، بعضی آن را فقط در قسمت کشِ بالای جوراب، و بعضی هم در علاوه بر قسمت کش، در ساق و کف جوراب نیز بجای کش اسپاندکس استفاده می‌کنند.
این نوع کش بسیار بسیار نازک است، کیفیت بسیار نازل و کمی دارد و متاسفانه دلیل اصلی مشکل گشادی کش جوراب است. به عنوان مثال، اگر حتما برای شما هم پیش آمده که نخ جوراب هنوز پاره نشده یا به اصطلاح، جوراب هنوز سوراخ نشده، ولی کش آن کیفیت اولیه را ندارد و از پا آویزان می‌شود و به قول معروف، خوب روی پا نمی‌نشند.
مقصر اصلی گشاد شدن و از بین رفتن حالت اولیه کش جوراب
همانطور که در بالا گفتیم، استفاده از کش مغزی در قسمت کش جوراب یا ساق یا کفه جوراب باعث از دست رفتن سریع کیفیت و حالت کشسانی جوراب می‌شود. دقیقا به همین دلیل، ما در تولیدی جوراب دیپ، در طول این ۳۰ و اندی سال که در بازار فعالیت کردیم، به هیچ عنوان از این نوع کش در جوراب‌های تولیدی خود استفاده نکرده‌ایم. فقط برای روشن شدن موضوع، به عکس زیر نگاه کنید.
با توجه به اینکه این روزها عده‌ی زیادی از تماس‌ها و مراجعات مشتری‌های ما مربوط به جوراب حراجی یا جوراب ۳۸ تومانی! یا ۴۸ تومانی است، تصمیم گرفتم علی‌رغم عدم دسترسی به دوربین بهتر، با همین دوربین ساده‌ی گوشی موبایل، چند عکس از مقایسه انواع کش جوراب یعنی کش ۱۱۰، کش مغزی و اسپاندکس بگیرم. تا عزیزان به خوبی متوجه تفاوت بشوند.
شاید باور کردنی نباشید، ولی اصلا شاید بعضی از عزیزان کشی که از دوک سمت چپ روی میز آمده را مشاهده نکنند! این کش، کش مغزی است و بعضی از تولیدکنندهها از این کش به جای دوک کش وسط تصویر (کش ۱۱۰)، و حتی گاهی بجای دوک کش سمت راست (اسپاندکس) استفاده می‌کنند.
با توجه به اینکه در عکس بالا شاید اصلا کش مغزی مشخص نباشد، عکس زیر را از فاصله بسیار نزدیک انداختم تا این تفاوت زمین تا آسمانی بهتر مشخص شود.
به دلیل کیفین کم و همچنین نازکی این نوع کش، وقتی جورابی را که با کش مغزی بافته شده را در کنار جورابی که با کش با کیفیت بافته شده قرار می‌دهید، کافیست ابتدا به ضخامت کش جوراب توجه کنید، سپس کمی پیچ و تاب به جوراب بدهید. خواهید دید که جورابی که با کش مغزی بافته شده حتی همان اول کار و قبل از اینکه ۱ بار پوشیده شود، صرفا با کمی پیچ و تاب دادن توسط شما حالت خود را از دست می‌دهد و به حالت اولیه برنمی‌گردد و یا بسیار به سختی برمی‌گردد.
مقایسه ضخامت و کیفیت کش مغزی و کش ۱۱۰ در جوراب
با یک عکس ساده‌ی دیگر نیز سعی کردم نشان دهم که جورابی که به عنوان جوراب ۴۸ یا ۳۸ یا ۵۰ هزار تومانی (هر جین جوراب!) در بازار فروخته می‌شود، چه تفاوتی دارد. عکس زیر یک جوراب از تولیدات خودمان که با کش ۱۱۰ بافته شده را در کنار یک جوراب که کش آن، کش مغزی است نمایش می‌دهد. تفاوت در ضخامت که به چشم کاملا مشخص است. استفاده از مغزی باعث شده قسمت کش جوراب تا این اندازه نازک‌تر شود که دو‌لا از آن، تقریبا برابر با یک‌لا از جوراب دیگر است.
استفاده از کش مغزی از ۲ جهت هزینه‌ی تولید جوراب را پایین میاورد:
- قیمت پایین‌تر کش مغزی
- استفاده از این کش برای بافت چند برابری جوراب (به دلیل نازکی این کش)
یعنی با توجه به اینکه این کش تا این اندازه نازک است، وقتی شما از این نوع کش بجای کش ۱۱۰ قرار می‌دهید، تراکم کش در جوراب بسیار بسیار پایین می‌آید. به عنوان مثال اگر یک دوک کش ۱۱۰ برای بافتن ۲ جین جوراب کافی باشد، با یک دوک کش مغزی می‌توانید کش چندین جین جوراب را تامین کنید!
توضیح مهم درباره نیاز و تقاضای بازار و تاثیر آن بر تولید جوراب با این تنوع کیفیت
کاملا مشخص است که با توجه به وضعیف اقتصادی این روزهای کشور، تقاضا برای اجناس ارزان‌تر بسیار بیشتر شده، به عنوان مثال، در خبرها خواندم که این روزها، بازار فروشندگان لپ‌تاپ و کامپیوتر کاملا راکد است، ولی بازار تعمیر کاران لپ‌تاپ و کامپیوتر سکه! دلیلش هم کاملا مشخص است، مردم پول خرید لپ‌تاپ جدید را ندارند و سعی می‌کنند لپ‌تاپ قدیم و یا خراب خود را تعمیر کنند و فعلا با همان سر کنند.. هرچند خیلی ضعیف و بی‌کیفیت شده باشد …
با توجه به وضعیت اقتصادی مردم و نیاز به جنس ارزان -حتی با اینکه می‌دانند آن جنس ارزان، چند روز بیشتر دوام نخواهد آورد- کاملا طبیعی است که جوراب‌هایی با این کیفیت راهی بازار شوند و در فروش بسیار بالایی هم داشته باشند. کافیست به دست‌فروشان جوراب یا فروشندگان جوراب در مترو نگاه کنید که جوراب‌هایی را با اسم نانو و جوراب اعلاء به قسمت ۳جفت ۱۰ هزار تومان، یا جفتی ۵ هزار تومان به مصرف کننده ارائه می‌کنند و همیشه هم عده‌ای متقاضی خرید اجناس با این کیفیت هستند.
البته همه میدانیم که همه‌ی مردم در این بحران اقتصادی با هم یکسان صدمه ندیده‌اند و هموطنانمان را می‌بینیم که یک جفت جوراب را از پاساژ‌ها یا فروشگاه‌های بالای شهر، شاید به قیمت یک کارتن جوراب هم خریداری می‌کنند و مشکلی از لحاظ هزینه‌ای که می‌پردازند ندارند. جورابی که شاید قیمت واقعی آن ده‌ها برابر ارزان‌تر است.
قصد و نیت ما نیز در نوشتن این مطلب نه (خدایی ناکرده) توهین به تولید‌کنندگانی است که جوراب با این کیفیت تولید می‌کنند، و نه مردم عزیزی که جوراب ارزان یا گران خریداری می‌کنند. قصد و نیست ما فقط شرح مختصری درباره یکی از فاکتورهای تعیین‌کننده کیفیت جوراب بوده است تا مشتریان عزیز خودِ ما با آگاهی بیشتری اقدام به خرید کنند و اگر تمایل دارند که خریدار برای خرید بعدی نیز پیش آن‌ها بازگردد، لازم است به موارد این‌چنینی توجه داشته باشند و از آن‌ها آگاه باشند.
نتیجه‌گیری
آن‌چه در این مطلب شرح دادیم و مقایسه‌ی ساده‌ای که بین انواع کش مورد استفاده در جوراب انجام دادیم، فقط توضیح مختصری بود درباره یکی از فاکتورهای تعیین‌کننده در کیفیت نهایی جوراب.
در آینده اگر عمری باشد، سعی می‌کنیم بیشتر درباره این فاکتورهای تعیین‌کننده از جمله نوع و کیفیت نخ جوراب، کیفیت پنچه‌گیری یا زیگزال‌دوزی جوراب، کیفیت فینیش‌کاری یا بخار‌زدن جوراب، بسته‌بندی و … صحبت کنیم تا در نهایت علاوه بر مشتریان که ما (که عموما توضیع‌کننده‌های عمده یا خُرد جوراب هستند)، مصرف‌کننده نهایی و خریدار جوراب نیز اطلاعات بیشتری پیدا کند و بداند که درقبال هر هزینه‌ای که می‌پردازد، در مقابل، از فروشنده توقع چه چیزی و با چه کیفیتی را داشته باشد. فاکتورهایی که بعضی از آن‌ها دهان‌پرکن‌تر هستند و بعضی دیگر شاید بسیار سخت به چشم بیایند، ولی به مرور زمان ارزش خود را نشان می‌دهند.